فریبکاری کاریابی های ترکیه برای کارگران ایرانی
یونس از شکم نهنگ گریخته. جانش را برداشته و برگشته. مثل غریقی که نجات یافته اما هنوز شوری و تلخی آب را در جانش مزه مزه میکند.
به گزارش روزنامه ایران، تخصصش جوشکاری است. سابقهاش در این کار بالاست. 10 سال عسلویه کار میکرده، قبلش هم در شیراز. میگوید نمیخواهد اسم مستعار بنویسید، اسم خودم را بیاورید؛ یونس مشیری: «من هم مثل خیلیهای دیگر فریب خوردم. توی تبلیغات خیلی خوب پرزنت میکنند انگار آدم را روانشناسی میکنند.
میگویند اگر تخصص داشته باشی، کافی است. بیشتر جوشکار و مبلکار میخواهند، خیاط هم همینطور. منتها جوشکار بیشتر از همه مورد نیاز است. شرکت پاسپورت را میگیرد تا بلیت تهیه کنند. پول بلیت و باقی هزینهها البته پای خودمان است. شرکت یک میلیون تومان کمیسیون هم از متقاضیان دریافت میکند. البته این کمترین کمیسیونی است که میگیرند. تا 2 میلیون تومان هم شنیدهام که از متقاضیان میگیرند. من مدارک و پول کمیسیون را دادم و بهم گفتند خبرت میکنیم. البته اینکه میگویم شرکت، یک اتاق 4 متری در یک دفتر بازرگانی بود. بعد از چند وقت تماس گرفتند و گفتند فلان روز حرکت است.
من به همراه چند نفر دیگر بودم. آنها هم شرایط من را داشتند. اول گفتند یک نفر در فرودگاه آتاتورک استانبول میآید دنبالتان. بعد گفتند خودتان با تاکسی بروید میدان ساعت، آنجا دنبالتان میآیند. ما همین کار را کردیم، از فرودگاه رفتیم میدان ساعت. فکر میکردم کسی دنبالمان میآید که کارکشته و به چم و خم کار وارد است اما او هم یکی مثل خودمان بود که دو هفته زودتر از ما به استانبول رفته بود. او ما را از آنجا به خوابگاه برد.
شرکت در تهران به ما گفته بود تا زمانی که سر کار برویم، هزینه اقامتمان با آنها خواهد بود. البته خورد و خوراک پای خودمان است. خوابگاه یک اتاق 3 در 6 بود برای 9 نفر. یعنی 2 متر برای هر نفر. شرایطش آنقدر افتضاح بود که دلت نمیخواست پا داخلش بگذاری اما دیگر چارهای نداشتیم. فردا همراه یک نفر برای معرفی به کارفرما رفتم جوشکاری اسکلت ساختمان. کارفرما ترکی حرف میزد. میگفت من 6 ماه پیش نیرو میخواستم. نفرِ شرکت فکر میکرد من ترکی بلد نیستم، به روی خودم نیاوردم. فردایش دوباره به کارگاه دیگری رفتیم؛ آنجا هم نیرو نمیخواستند و دوباره همان جریان تکرار شد.
آدم شرکت گفت تو تخصص لازم را نداشتی و جایی برای کار قبولت نمیکنند. از فردا باید پول پانسیون را بدهی و خودت فکر کار باشی، یا آن کاری را بکنی که ما برایت پیدا میکنیم. اعتراض کردم و گفتم تخصص من جوشکاری است. در ضمن من ترکی متوجه میشوم و فهمیدم کارفرماهایی که پیششان میرفتیم اصلاً کارگر نمیخواستند. همین باعث شد که عذرم را بخواهند. چند روز آواره بودم تا از طریق یک آشنا، کاری پیدا کردم؛ یک کارگاه ساختمانی. تازه چون آشنا معرفی کرده بود با ماهی 2 هزار و 300 لیر مشغول شدم که نسبت به بقیه کارگران خارجی، حقوق بالایی میگرفتم در حالی که کارگر ترک، بابت همان کار 6 هزار لیر میگرفت.
من در عسلویه بیشتر از اینها میگرفتم اما به خاطر شرایط خودم دوست داشتم از ایران دور باشم. با چند نفر اتاق اجاره کرده بودم و دو ماه کار کردم. یکی از روزها کارفرما گفت همین امشب باید بروید. کار ما به هرحال غیرقانونی و بدون مجوز بود. از آنجا هم آواره شدم. نمیخواستم دست خالی پیش زن و بچهام برگردم. سرتان را درد نیاورم، حتی با وعده کار، نزدیک بود در دام گروههای خلافکار بیفتم. یک بار حتی تا پای مرگ رفتم. آنجا داعش هم خیلی راحت روی کارگرهای خارجی حساب باز میکند و برایشان تبلیغ میکند.»
یونس حالا به ایران برگشته. به قول خودش اندک اندوختهاش را هم بابت هزینههای زندگی در استانبول از دست داده و کلاهش هم که آن طرفها بیفتد، دیگر نمیرود برش دارد.
گرفتن مجوز کار در ترکیه اما به این راحتیها نیست؛ خصوصاً برای کارگران. گرچه اغلب شرکتهای کاریابی این را به شما نمیگویند. بیشترشان از طریق سایت و یا کانالهای تلگرامی به تبلیغات میپردازند. بعضی وقتها حتی شرکتی در کار نیست. افراد خودشان مجزا به جذب متقاضیان کار اقدام میکنند و متقاضیان جذب شده را به شرکتها معرفی میکنند و پورسانتشان را میگیرند.
بر اساس اعلام کنسولگری ترکیه در ایران، در جمهوری ترکیه، بر اساس قانون ۴۸۱۷ سه نوع اجازه کار برای خارجیها پیشبینی شده است که عبارتند از: اجازه کار مدتدار، اجازه کار نامحدود و اجازه کار برای موارد استثنایی. بر اساس قوانین موجود ترکیه، خارجیان میتوانند از هر یک از موارد فوق، به شرط به جا آوردن شرایط قید شده در قانون بهرهمند شوند و اجازه کار گرفته و در ترکیه مشغول به کار شوند.