چرا کوههای افغانستان برف دارند اما ارتفاعات ایران نه؟
دکتر علیاکبر شمسیپور، دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران در گفت و گو با ایسنا با تاکید بر اینکه موضوع «ابر دزدی» که به تازگی در علوم جوی و ادبیات علمی ما وارد شده، غیر کارشناسی است، توضیح داد: این موضوع در حالی مطرح میشود که هیچ مستنداتی در این زمینه وجود ندارد، ضمن آنکه این موضوع از یک محقق مرتبط با علوم جوی بیان نشده است.
وی با بیان اینکه این رویکرد ایراد نظرات غیرکارشناسی در زمان رخداد بسیاری از پدیده های طبیعی مانند زلزله، خشکسالی، سیلاب و امواج سرمایی و گرمایی مطرح میشود، افزود: هرچند در این زمینه ادعا شده است که این نظر از خروجی تحقیقات و ردیابی چهار ساله سطح برف در ارتفاعات افغانستان، ایران و رشته کوه های آلپ به دست آمده است، اما با عدم توجه به منابع رطوبتی و تفاوت در الگوها و سامانههای بارشی ارائه شده است.
این محقق حوزه تغییرات اقلیمی با تاکید بر اینکه دستکاری در ویژگی های سامانه های جوی یک منطقه بعید نیست، گفت: سابقه ارائه رسمی پدیده دستکاری در ویژگیهای جوی به سخنرانی «ویلیام هیل»، وزیر دفاع دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون برمیگردد که برای نخستین بار اعلام کرد میتوان امواج الکترومغناطیسی را برای مدیریت و تغییر آب و هوا و زلزله استفاده کرد و یا در سال 1977 توافقی در زمینه اصلاح آب و هوا بین کشورهای کانادا و آمریکا به امضا رسید.
وی با بیان اینکه مدیریت آب و هوا در مقیاس های کوچک و محلی امکانپذیر است، اظهار کرد: موضوع بارورسازی ابرها در مقیاس محلی تا متوسط مقیاس یا منطقهای قابل اعمال است.
شمسی پور با اشاره به بارشهای بسیار مطلوب بهاره در نیمه شمالی و غربی ایران، گفت: سامانه های بارشی از منشأ امواج سودانی که از مسیر شبه جزیره عربستان به محدوده سرزمینی ایران وارد می شد، در محدوده شبه جزیره عربستان در اغلب اوقات همراه با بارش های سیلابی و سنگین فراوانی بود. در این رابطه میتواند موضوع بارورسازی ابرها مطرح شود. بخصوص اینکه بارش ها در مناطق بیابانی و کم عارضه عربستان با شدت و فراوانی بالا رخ میدهد، امکان بارورسازی ابرها وجود دارد، ولی تعبیر به ابردزدی نمیشود.
از افغانستان تا مدیترانه
شمسی پور با اشاره به ادعاهای گفته شده درباره اینکه در مقابل اینکه کوهستان های افغانستان تا ارتفاع 2200 متر پوشیده از برف هستند، اما ارتفاعات ایران کاملا خشک هستند، گفت: دلیل آن تفاوت در منابع رطوبتی ورودی به هر منطقه نسبت به همدیگر است. در رابطه با پوشش بالای برف ارتفاعات آلپ در اروپا هم که کاملا مشخص است، موقعیت مکانی آنها در عرضهای معتدله، شرایط بارشی فراوانتری را فراهم کرده است. بطوری که منابع رطوبتی آلپ، دربردارنده دریای مدیترانه، دریای شمال و اقیانوس اطلس است و این ارتفاعات در عرضهای معتدله و میانه کره زمین قرار دارند که با افزایش بارندگیها شناخته شده است.
دانشیار دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه منابع رطوبتی افغانستان عمدتا با ایران متفاوت است، خاطر نشان کرد: منابع رطوبتی افغانستان اغلب از اقیانوس هند، دریای عرب و عمان تأمین میشود، در حالی که منابع رطوبتی کوهستانهای ایران متفاوت از آنها بوده و همچنین بدلیل فاصله مکانی زیاد فلات ایران از منابع رطوبتی ابرها و طی مسیر طولانیتری برای رسیدن به ایران از عربستان، شامات و عراق، منجر به تخلیه رطوبتی سامانه ها می شود.