وقتی دستگاهها از موانع کسب و کار، کسب درآمد می کنند
به تازگی وزیر امور اقتصاد و دارایی اعلام کرد که ۹۰ درصد مصوبات هیات مقررات زدایی و تسهیل مجوزهای کسب و کار اجرا نمیشود. بررسی دلیل این عدم اجرای مصوبات هیات نشان میدهد که دستگاهها به دلیل منافع و درآمدهایی که از موانع موجود بر سر راه کسب و کارها به دست میآورند ترجیح میدهند موانع پابرجا بماند و برطرف نشود. این موضوع باعث شده است که سال به سال رتبه ایران در شاخص جهانی انجام کسب و کار تنزل یابد.
به گزارش تابناک اقتصادی، یکی از راهکارهای ایران برای انجام چنین کاری، تشکیل «هیات مقررات زدایی و تسهیل صدور مجوز کسب و کار» بوده است. هیاتی که نمایندگان مجلس در ۲۲ دی ماه ۱۳۹۳ به تشکیل آن رای مثبت دادند تا این هیات با رصد وضع موجود محیط کسب و کار ایران، ضمن شناسایی مقررات زائد و حذف این مقررات و همچنین تقلیل هزینههای صدور مجوز کسب و کار، موجبات ارتقاء رتبه ایران در شاخص انجام کسب و کار به کمتر از ۲۰ را ظرف ده سال آینده فراهم کند.
در چهار سالگی تشکیل این هیات، فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصاد و دارایی در مورخه ۲۹ آبان ۱۳۹۷ طی مصاحبهای اعلام کرد که ۹۰ درصد مصوبات هیات مقررات زدایی و تسهیل مجوزهای کسب و کار اجرا نمیشود. وی در ادامه صحبتهای خود تاکید نمود: نباید به راحتی از کنار این مساله عبور کرد، بلکه باید با اخذ دلایل عدم همکاری از دستگاههایی که در اجرای مصوبات همکاری لازم را ندارند گزارشی مستند و تحلیلی را به روسای سه قوه منعکس کنیم، زیرا این یک موضوع فرا قوهای است.
اما پرسش این است که چرا دستگاه ها، مصوبات هیات مقررات زدایی و تسهیل مجوزهای کسب و کار را اجرا نمیکنند؟ پاسخ این پرسش را میتوان در صحبتهای چند روز پیش رئیس اتاق بازرگانی جستجو کرد. غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران طی صحبتهایی در مورخه ۲۸ آبان ۱۳۹۷ در جمع روسای اتاقهای کشور گفت: متأسفانه دولت در برابر اصلاحات محیط کسب و کار کشور مقاومت میکند. برای مثال در مورد گواهی عدم سوءپیشینه متوجه شدیم این گواهی در برخی از استانها توسط انجمن حمایت از زندانیان صادر میشود و برای آنها جنبه درآمدی دارد به همین دلیل تلاش برای حذف لزوم دریافت این گواهی را برابر با توقف حمایت از این قشر میدانند. وی ادامه داد: متأسفانه اگر در این وضعیت سخت بتوانیم مانعی را هم حذف کنیم، همچنان کارخانه تولید موانع به کار خود ادامه میدهد و به جای مانع از میان برداشته شده دو مانع جدید ظهور میکند.
همان گونه که ملاحظه میشود طبق گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران، کسب درآمد و منافع از موانع موجود بر سر راه کسب و کارها باعث شده است تا بسیاری از دستگاهها یا به فکر برداشتن موانع موجود بر سر راه کسب و کارها نباشند و یا اینکه موانع جدیدی را بر سر راه کسب و کارها ایجاد کنند تا بتوانند از این موانع درآمد کسب کنند.
همین عوامل باعث شده است تا در سالهای اخیر رتبه ایران در گزارش سهولت (انجام) کسب و کار بانک جهانی مرتباً افزایش یابد. در جدیدترین گزارش بانک جهانی در این زمینه که مربوط به سال ۲۰۱۹ میباشد، با توجه به اینکه نمره ایران از ۵۶.۴۸ به ۵۶.۹۸ افزایش یافت، اما رتبه ایران با چهار پله تنزل نسبت به سال گذشته به رتبه ۱۲۸ ام در بین ۱۹۰ کشور تنزل یافت.
از آنجا که گزارش انجام کسب و کار بانک جهانی به نوعی به کارآفرینان، فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران نشان میدهد که کدام کشورها برای راه اندازی کسب و کار و سرمایه گذاری مساعد هستند، بنابراین ارتقاء رتبه ایران در این گزارش به این معناست که کشور ایران از نظر کارآفرینان، فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران برای راه اندازی کسب و کار و سرمایه گذاری کشوری مساعد نیست و این برای کشور که با مشکل بیکاری در حال دسته و پنجه نرم کردن است و برای چرخاندن چرخ تولید نیازمند سرمایههای خارجی است مضر میباشد.