مقروض کردن، روش چینیها برای غارت منابع کشورهای گرفتار
علیرغم بیشباهتی وضعیت چین و ونزوئلا، یک مسأله وضعیت آنها را به یکدیگر گره زده است، به ویژه با توجه به برنامههایی که شی جینپینگ، رئیسجمهور چین برای گسترش نفوذ جهانی چین با استفاده از دیپلماسی مالی در پیش گرفته است. سقوط و فروپاشی اقتصادی ونزوئلا، درس عبرتی است برای همه آنهایی که ممکن است در برابر وسوسههای مالی چینیها قرار بگیرند.
به گزارش «تابناک»، نشریه فارین پالیسی، انگیزه اصلی چینیها از سرمایهگذاریها و وام دادنهای بعد از سال 2000، فتح بازارهای جدید و تأمین مواد اولیه بوده است. تمایل چینیها برای یافتن دوستانی در نیم کره شمالی و تضمین دسترسی اقتصاد این کشور به نفت کافی، با تمایل ونزوئلاییها برای متنوع کردن خریداران نفت خام خود همراه شد، ولی این همسو بودن خواست و تمایل دو طرف به این معنا نبود که چینیها حاضر باشند در وام دادن به ونزوئلا، تخفیفی قائل شوند. نرخ سود وامهای چین به ونزوئلا بسیار بالا بود و اکنون حتی در شرایط وخیم اقتصاد ونزوئلا و سقوط قیمتهای نفت، چینیها از مذاکره در خصوص وامهای ونزوئلا سر باز میزنند.
در فاصله سال های 2007 تا 2014، چینیها 63 میلیارد دلار یعنی برابر با 53 درصد وامهای خود به کشورهای آمریکایی لاتین، به ونزوئلا وام دادند. چینیها برای پرداخت این وامها یک شرط مهم داشتند، برای تضمین بازپرداخت وامها، چینی شرط کردند که بازپرداخت وامها در قالب صادرات نفت ونزوئلا به چین انجام شود. در شرایطی که قیمت نفت در فاصله سال های 2007 تا 2014، اغلب در محدوده نزدیک به صد دلار رسید، گویا پیشنهاد چینیها برای دو طرف مناسب است، ولی وقتی که قیمت نفت در ژانویه 2016 به حدود 30 دلار رسید، اوضاع برای ونزوئلاییها بسیار سخت شد. ونزوئلاییها برای بازپرداخت وامهای خود به چین، مجبور بودند، دو برابر میزانی که بر سر آن توافق شده بود، به چین نفت تحویل دهند.
اگر روزی دولت فعلی ونزوئلا سقوط کند و مادورو از قدرت کنار برود، چینیها با وضعیت بغرنجی مواجه خواهند شد. مخالفان دولت مادورو از وضعت قرضهایی که چاوز و مادورو بالا آوردهاند، آگاه هستند. شاید دولت جدید از بازپرداخت وامهایش به چین سر باز بزند و به دنبال جلب حمایت آمریکا برود. این مسأله هم از نظر سیاسی و هم از نظر اقتصادی به ضرر چین خواهد بود. به ویژه که چینیها در موارد مشابه قبلی که کشورهای آمریکای لاتین نمیتوانستند بدهیهای خود به کشورهای غربی را بازپرداخت کنند، طرف آنها را میگرفتند.
در حالی که ممکن است چینیها ادعا کنند، تصمیمات آنها صرفا با توجه به مسائل اقتصادی اتخاذ شده است، مورد ونزوئلا چیز دیگری را نشان میدهد. این مسأله با توجه به کشورهای دیگری نیز تصدیق میشود. پروژههای چین در سریلانکا و پاکستان نیز مشکلات زیادی ایجاد کرده است. چینیها از دولت سریلانکا درخواست کردهاند که در ازای بدهیهایش، اجاره 99 ساله یک بندر این کشور را در اختیار بگیرد و منافع توسعه یک پارک تجاری را نیز دریافت کند. چینیها برای پیشگیری از بحران ارزی در پاکستان، منابع اضطراری در اختیار این کشور قرار دادهاند، ولی با وجود این، هنوز قصد دارند در چند سال آینده، 52 میلیارد دلار در پروژههای زیرساختی این کشور سرمایهگذاری کنند.
پکن تمایل دارد، ایده «یک کمربند، یک راه» را با طرح مارشال آمریکا پس از پایان جنگ جهانی دوم برای بازسازی اروپا مقایسه کند، ولی ایده چینیها تبعات زیادی دارد و بیشتر در راستای منافع این کشور است. در ایده «یک کمربند، یک راه»، به کشورها وامهای مناسب و یا کمک بینالمللی ارائه نمیشود، بلکه وام دادن چینیها در قالب مقررات بازار آزاد و با نرخ بهره بالاست. کشورهای وامگیرند همچنین مجبور هستند، شرکتهای چینی را به کار گرفته و از تجهیزات و نیروی کار چینی برای ساخت بنادر و خطوط راه آهن خود استفاده کنند.