پاسخ دانشمند ایرانی به محقق آمریکایی درباره زلزله و جزر و مد
چرا گاهی زمین میلرزد؟ پاسخ به این سوال ساده است؛ صفحات زمین روی هم سر میخورند و این منجر به حرکت پوستههای زمین میشود. اما چرا این صفحات حرکت میکنند؟ پاسخ به این سوال مثل سوال اول ساده نیست، سالیان سال است که دانشمندان به دنبال پیدا کردن پاسخ این سوال هستند.
به گزارش خبر آنلاین، در واقع بحثها در رابطه با نیروهایی که عامل حرکت صفحات داخل زمین میشوند دانشمندان هنوز به اتفاق نظر نرسیدند، رابرت دگروک عضو انجمن زمین شناسی آمریکا در این رابطه میگوید: ژئوفيزيكيستهايي هستند كه ميگويند با داشتن اطلاعات همه نيروهاي گسلهاي داخل زمين شانس بيشتري براي پيشبيني زلزله داريم؛ البته اينكه بخواهيم همه اين نيروها را اندازه بگيريم بسيار سخت است. هر اقدامي كه تاكنون در اين رابطه انجام شده تقريبا ناموفق بوده است.
اما گروهی دیگر از محققان هم هستند که میگویند برای پیدا کردن نیروهایی که صفحات زمین را حرکت میدهد در کنار زمین باید به آسمان و نیروی دیگری هم توجه کنیم؛ نیروی جاذبه. دیوید نبهن محقق آمریکایی یکی از این افراد است، این گروه از دانشمندان میگویند که در کنار همهی نیروهایی که داخل زمین منجر به لرزش زمین میشود باید به نیروی جزر و مد هم به عنوان یک نیروی فرعی توجه کنیم.
جزر و مد واقعا قدرت لرزهی زمین را دارد؟
نبهن برای چند سال اطلاعات مربوط به زلزلههای بزرگ لسآنجلس را جمع آوری کرده و از زمانهای وقوع این زلزلهها پیشبینی کرده که احتمالا جزر و مد یکی عوامل حرکت صفحات داخل زمین است.
او در رابطه با نتایج تحقیقاتش میگوید: من با چیزی که عامل زلزله است مخالفت نمیکنم، بدیهی است که با انرژی هستهی کره زمین صفحههای زمین حرکت میکنند و این باعث ایجاد زلزله میشود، بحث من این است که برخی مواقع جزر و مد میتواند یک زلزله درحال وقوع را شدیدتر کند. این باعث میشود بتوانیم برخی لرزهها را پیشبینی کنیم، چون ما میتوانیم مکان ماه و خورشید را هنگامی فشار جزر و مد به بیشترین حد ممکن رسیده تخمین بزنیم. بنابراین من با اصول لرزهنگاری مخالف نیستم، فقط میخواهم توجهات را به نیروی فرعی دیگری جلب کنم؛ اینکه به جای اینکه به زمین نگاه کنیم به آسمان هم نگاه کنیم. این موضوع نیروی کوچک دیگری را هم به معادلاتی که درباره زلزله وجود دارد اضافه میکند.
البته تحقیقاتی که دانشمندان در این زمینه انجام دادهاند تاکنون نتایج ضد و نقیض فراوانی داشته است، برخی از دانشمندان این گروه بر خلاف نبهن این باورند که جزر و مد فقط در مناطقی خاص و در مواقع که نیروی آن بیش از حد معمولی است رخ میدهد.
البته گروهی دیگر از کارشناسان هم میگویند پدیده جزر و مد آنقدر نیرویی ندارد که منجر به لرزش زمین شود، از جمله فریبرز ناطقی الهی دکترای عمران،استاد نمونه كشور در مهندسی سازه زلزله و مديريت بحران و عضو هیات علمی پژوهشگاه زلزله شناسی از این گروه است.
ناطقی الهی در این رابطه میگوید: مسلما هر پديده اي مي تواند در تعادل كل هستي اثر گذار باشد. برخي علما معتقدند جابجايي یک سنگ در كره میتواند روي كل نظام هستي اثر گذار باشد و چرا نباشد؟ بين اجسام نيروهاي متقابل وجود دارد لذا تغيير در هر یک از فازي به فاز ديگر ميتواند روي مورد دوم اثر گذار باشد البته ميزان اين چقدر است و نحوه محاسبه دقيق ان چيست كار اساني نيست.
او اما در رابطه با اطلاعات به دست آمده توسط نبهن ادامه داد: كسي اينكه جزر و مد مي تواند اثر گذار باشد را انكار نمیكند ولي بايد ديد در چه حدی! مرور چند زلزله و رخداد آنها در محدود یک بازه زماني دليلي بر قبول نظريه نمی تواند باشد. خوب بود بقيه زلزله هاي بسيار زياد کالیفرنیا هم در جدول آورده میشد كه فرضيه کاملا رد میشد. اگر كل داده هاي لرزه اي دستگاهي دنيا را در مقابل زمان رخداد ردیف كنيم هيچ نتيجه و جمع بندي از زمان رخداد احتمالي زلزله نمي توان پيدا كرد. شايد بحث اصلي به رسانه ها بر ميگردد كه نمي نباید هر گفتهای را بپذیرند و به ان اجازه رشد دهند.