پرش پلک چیست؟

قطعا برای شما پیش آمده که پلک یکی از چشم‌هایتان شروع به پرش‌های ناگهانی کند، پرش‌هایی که کنترل آنها در اختیار شما نیست و گاهی اوقات فوق‌العاده آزاردهنده است و شما را به مرز جنون می‌رساند. اما خوشبختانه این پدیده در اکثر مواقع خطرناک نبوده و پرش‌های اعصاب خردکن را هم که کنار بگذاریم، با درد خاصی همراه نیست. دانی ساه، از دانشگاه نبراسکا می‌گوید: «اساسا پرش پلک به خاطر تحریک بیش از حد ماهیچه‌های چشم است.»

نتیجه‌ی این تحریک بیش از اندازه انقباض‌های غیر ارادی ماهیچه‌ها است و سبب می‌شود تا پرش پلک‌ها رخ دهد. اما به طور دقیق‌تر، چه چیزی باعث این تحریک بیش از اندازه شده و چطور می‌توان آن را درمان کرد.

چه چیزی باعث پرش پلک می‌شود؟

اسپاسم پلک می‌تواند بدون هیچ دلیلی که ما از آن سر در می‌آوریم رخ دهد. از آنجایی که آنها به ندرت نشانه‌ای از مشکل جدی هستند، دلیل بروز آنها هنوز مشخص نیست. با این حال این موضوعات می‌تواند در بروز آن موثر باشد:

• تحریک چشم

• کشیدگی عضلات اطراف چشم

• خستگی

• خواب کم

• کار فیزیکی سنگین

• عوارض جانبی داروها

• استرس

• مصرف الکل، تنباکو و کافئین

اگر عارضه در شما شدت بیشتری پیدا کند، این موارد می‌تواند آسیب بیشتری به شما وارد کند:

• التهاب پلک

• التهاب ملتحمه

• خشک شدن چشم

• محرک‌های محیطی نظیر باد، نور شدید و آلودگی هوا

• کار کشیدن از بدن و خستگی

• حساسیت به نور

• استرس داشتن

• مصرف بیش از حد کافئین و الکل و سیگار کشیدن

جالب است بدانید که این اتفاق در زنان بیشتر رخ می‌دهد. به مرور زمان نشانه‌ها شدت بیشتری می‌گیرد و در صورت عدم رسیدگی ممکن است منجر به تار بینی، اسپاسم دیگر عضلات صورت و حساسیت بالای به نور شود.

چرا باید حتما به پزشک مراجعه کرد؟

به ندرت پیش می‌آید که پرش پلک تبدیل به یک موقعیت اورژانسی شود. اگرچه اسپاسم مزمن پلک می‌تواند نشانه‌ای باشد مبنی براختلالات سیستم عصبی یا مغز. در این حالت و اگر این نشانه‌ها را دیدید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید:

• چشم‌ها قرمز و ملتهب شده و ترشحات غیر معمول از آن دیده می‌شود.

• پلک بالایی افتادگی دارد.

• پلک‌هایتان هر زمان که دچار پرش می‌شود کاملا بسته می‌شود.

• پرش پلک دیگر اعضای صورتتان را نیز دچار مشکل می‌کند.

عوارض جانبی پرش پلک

در مواردی بسیار نادر، اسپاسم پلک علامت اختلال جدی در مغز و اعصاب است. اگر موارد بالا را داشته باشید، ممکن است شرایط شما رابطه‌ای با یکی از این بیماری‌ها نیز داشته باشد:

• فلج بِل

• دیستونی

• دیستونی گردنی

• ام اس

• پارکینسون

• سندروم توریت

چطور پرش پلک را درمان می‌کنند؟

اکثر اسپاسم‌های پلک بدون هیچ‌گونه درمان شناخته شده‌ای طی چند روز و یا چند هفته از بین می‌روند. اگر دوره‌ی موردنظر بسیار طولانی شد، می‌توانید فاکتورهای احتمالی موثر را کاهش دهید. عمده عوامل شناخته شده‌ی موثر در این مسئله، استرس، خستگی و مصرف بیش از اندازه‌ی کافئین است. بنابراین:

• کافئین کمتری بنوشید.

• به میزان کافی بخوابید.

• با قطره‌های چشمی سطح چشم خود را همیشه مرطوب نگه دارید.

• وقتی اسپاسم آغاز می‌شود یک کمپرس گرم روی آن قرار دهید.

در شرایط بسیار حاد، معمولا تزریق سم بوتولونیم یا همان بوتاکس تجویز می‌شود. تا زمانی که تاثیر این سم باقی مانده، اثری از پرش پلک نخواهد بود اما به محض شروع دوباره، باید تزریقی دیگر انجام شود.

اگر موقعیت به قدری آزاردهنده است که زندگی را برای شما دشوار کرده، برخی از مراکز درمانی جراحی‌های مخصوصی دارند تا عضلات و اعصاب دخیل در این مسئله را کاملا از بین برده و یا حذف کنند.

چطور می توان از پرش پلک جلوگیری کرد؟

اگر اسپاسم پلک شما اخیرا بیش از حد عادی شده، حتما زمان وقوع آن و دلایلی که فکر می‌کنید با آن مرتبط هستند را یادداشت کنید. اگر مصرف کافئین، تنباکو و الکل دارید، میزان آن را ثبت کنید و بنویسید که تا چه حد استرس داشته‌اید و چقدر توانسته‌اید در چند روز گذشته بخوابید. همه‌ی اینها می‌تواند عوامل موثری برای پرش پلک به حساب آید.

برای مثال اگر متوجه شدید خواب کم باعث شده تا پرش پلک به سراغ شما آید، از آن شب به بعد سعی کنید نیم تا یک ساعت زودتر بخوابید. شاید از این طریق فشار کاهش یافته و اسپاسم‌ها نیز به حداقل برسد.

چشم‌انداز درمانی

دلایل بسیاری در این مسئله دخیل است. درمان و چشم‌انداز آن برای هر فردی متفاوت است. پژوهشگران تاکنون ارتباط این پدیده با ژنتیک شخص را به طور دقیق پیدا نکرده‌اند ولی مشخص است که سابقه‌ی فامیلی نقش چندانی ندارد.

پرش‌های مربوط به استرس، کمبود خواب و دیگر فاکتورهای مرتبط با سبک زندگی افراد می‌تواند بهترین ارتباط باشد. اگر هر یک از این موضوعات به عنوان عامل اصلی در هر فرد شناسایی شود، بهتر است روی همان فاکتور برای یافتن سلامتی سرمایه‌گذاری شود.