خود تحریمی!

بخش عمده‌ای از مشکلات اقتصادی ما ریشه داخلی دارد و حتی تحریم‌ها علت اصلی بروز این مشکلات نیستند، اما این دلیل نمی‌شود که در شرایط حاضر نتوانم با قاطعیت بگوییم که مانع اصلی تجارت ایران با جهان به قرار داشتن در لیست سیاه و عدم پیوستن ایران به FATF ارتباط دارد. در طول چهل سال گذشته کشور ما آنقدر مورد هجوم انواع تحریم ها قرار گرفته است که علیرغم مشکلات بسیار فراوانی که در حوزه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی،علمی و ...بر ما وارد کرده،ولی بصورت ساختاری و منجسم با این معضلات و مشکلات برخورد نشده است و اگر هم تصمیمی گرفته شده و اتفاقی افتاده بصورت مقطعی بوده،زیرا بخش اعظمی از تحریم ها بخاطر ایدئولوژی حاکم بر نظام جمهوری اسلامی است و طبیعتا ایستادگی بر آرمان و ایدئولوژی هر نظامی هزینه هایی را بدنبال خواهد داشت،اما بحث ما بر سر چرایی و چگونگی وضع تحریم ها علیه کشور نیست،بلکه سوال این است که چرا راههایی که می تواند به عنوان مسیر امن و مطمئن دربرابر تحریم ها باشد را با دست خودمان می بندیم و هزینه های زیادی را بر اقتصاد تحمیل می کنیم؟به عنوان مثال عدم رعایت قوانین مربوط به FATF یکی از همین موانع بزرگی است که برخی از تصمیم گیران نظام برای کشور ایجاد کردند و به زعم کارشناسان عدم پیوستن به FATF یک خود تحریمی بزرگ است.

فعالین بخش خصوصی مانند اعضای اتاق بازرگانی، که در همین شرایط تحریمی در حال انجام معاملات بین‌المللی به صورت پوششی هستند، صراحتا و با ادله قوی بیان کرده‌اند که نپیوستن به FATF هزینه انجام مبادلات آن‌ها را بالا برده است و علاوه بر آن باعث شده تا طرف‌هایی که در معاملات پوششی به ما کمک می‌کردند نیز از ادامه این کمک‌رسانی یا منصرف شده‌اند یا قیمت‌هایشان را افزایش می‌دهند. چرا که از نگاه آن‌ها اقتصاد ایران در این شرایط علاوه بر مسئله تحریم‌ها، با اتهام پولشویی نیز قرار دارد و این مسئله ریسک معامله را برای آن‌ها افزایش می‌دهد. همچنین به اعتقاد برخی از دولتمردان ،نپیوستن به FATF سالانه چند ده میلیارد دلار هزینه اضافی برای اقتصاد کشور به همراه دارد که با توجه به اوضاع بسیار بد اقتصادی مردم و در شرایطی که شیوع ویروس کرونا هم خسارت های جبران ناپذیری را به مردم تحمیل کرده است،اصرار برخی از مسئولین بر ادامه روند عدم شفافیت در مبادلات تجاری بین المللی ،جز افزایش مشکلات ،فایده دیگه ایی بدنبال نخواهد داشت.نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که اقتصاددانان معتقدند برای کشور ما حتی در همین شرایط تحریمی، پیوستن به FATF فوایدی می‌تواند داشته باشد، اما نپیوستن به آن هیچ انتفاعی برای ایران ندارد. استدلال‌هایی که مخالفان تصویب لوایح دوگانه مطرح کرده‌اند، هزینه زیادی برای اقتصاد کشور ایجاد کرده است و نمی‌دانیم آیا آنان برآوردی از این هزینه‌ها دارند یا خیر؟ اما فعالین اقتصادی به طور مداوم در حال هشدار دادن درباره این هزینه‌ها هستند. کشور ما در حال حاضر به دلیل تحریم آمریکا دچار یک سری هزینه‌ها شده است و منطقی نیست و نبوده که به خاطر عدم رعایت FATF هزینه دیگری را نیز بر اقتصاد تحمیل کنیم. نکته دیگری که باید توجه بسیار به آن داشت اینست که در اقتصاد خاکستری،فعالیت های اقتصادی زیرزمینی از وسعت زیادی برخوردار خواهند شد و حتی در فعالیت های اقتصادی که وابستگی به خارج از کشور ندارند نیز موجب می شود تا عدم شفافیت رانت های زیادی را برای نورچشمی ها و آقازاده ایجاد کند و در حقیقت بستری مناسب برای ظهور بابک زنجانی هایی باشد که در ظاهر بعنوان کمک به اقتصاد قد علم میکنند و در ادامه تبدیل به دمل چرکین اقتصاد کشور می شوند.همچنین در شرایط تحریم که باید اقتصاد بر محور تولید داخل باشد تا بتواند از بار مشکلات تحریم ها کم کند،توسط دلالان تحریم،واسطه گری را بر اقتصاد نهادینه می کنند و اقتصاد را از مسیر خود خارج می کنند.و این افراد به قدری رشد می کنند که در لایه های حاکمیت نفوذ پیدا می کنند و علاوه بر قدرت اقتصادی،از قدرت های سیاسی بالایی هم برخوردار خواهند شد و در نهایت در برخی تصمیم های کلان کشور مثل پیوستن به FATF هم دخالت می کنند.بنابراین به یاد داشته باشیم که تحریم ها و یا عدم رعایت قوانین مربوط به FATFنتنها شرایط حال حاضر مردم را با مشکلات زیادتری روبرو می کند بلکه در برخی حوزه ها آنقدر تاثیرات مخربی بهمراه دارد که تا چند نسل قابل جبران نیست!مثلا در شرایط تحریمی کنونی برخی از دانشمندان و نخبگان علمی ما برای انجام امور تحقیقاتی خود نیازمند خرید تجهیزات و دستگاههایی هستند ولی بدلیل همین تحریم ها و یا عدم توانایی در انتقال پول،قادر تهیه لوازم و امکانات مورد نیاز جهت انجام آن نخواهند بود.نمونه اخیر آن در حوزه خرید واکسن و امکانات تولید آن کاملا مشهود بود.

انتهای پیام/

نویسنده: مونا رمضانپور

منتشر شده در دوشنبه 13 تير 1401 کد خبر : 10559