خالق شهرک اکباتان را بهتر بشناسیم
رحمان گلزار شبستری طراح، سازنده و
خالق شهرک اکباتان را بهتر بشناسیم
رحمان گلزار شبستری در سال ۱۳۰۸ خورشیدی در تاشکند ازبکستان متولد شد، اما ملیت ایرانی داشت. پدرش را در کودکی به علت بیماری تیفوس از دست داد و تحت تکفل عموهایش بزرگ شد. پس از به پایان رساندن کلاس ششم به مدرسه‌ی دارالفنون رفت. در طول سال‌های تحصیل متوجه شد به رشته‌ی معماری علاقه دارد، پس در آزمون ورودی دانشکده هنر‌های زیبا با شرکت کرد و قبول هم شد، و در این دانشگاه ادامه تحصیل داد.
ساخت شهرک اکباتان توسط رحمان گلزار
سرمایه‌ی اولیه پروژه ساخت شهرک اکباتان از محل فروش خانه‌ی شخصی گلزار و ۵ میلیون تومان سرمایه‌گذاری دوست‌ش تامین شد. اکباتان در زبان پارسی به معنای محل اجتماع و گردهمایی است. همچنین به معنی قلعه هم هست. وقتی از رحمان گلزار در مورد دلیل انتخاب نام «اکباتان» برای این شهرک پرسیده شده، پاسخ داده است:
” قطعا به معنی این کلمه توجه داشتم. از طرفی کلمه‌ی اکباتان تلفظ قرص و محکمی داشت و به پروژه‌ام هویت می‌داد؛ «اک» «با» «تان» یک اسم قدیمی از یکی از شهرهای ایران. از همان موقع که زمین آنجا را دیدم، این اسم در ذهنم تداعی شد. “
این شهرک اولین شهرک مسکونی مدرن خاورمیانه است و در غرب تهران به مساحت حدود 6 کیلومتر مربع و در 3 فاز قرار دارد. شهرک اکباتان تنها شهرکی است که از به ازای هر متر مربع زیر بنا، یک متر مربع فضای سبز دارد! علی‌رغم اینکه در آن زمان تهران از بابت تراکم و ارزش زمین، در شرایط فعلی نبود و محدودیت‌های این‌روزها را نداشت، اما این ایده‌ی تناسب ۱ به ۱ فضای سبز و زیربنا، ایده‌ای خلاقانه و بدیع بود در هیچ‌جای خاورمیانه همتا نداشت. دو میلیون و چهارصد هزار متر مربع زیربنا در کنار دو میلیون و چهارصد هزار متر مربع فضای سبز که مشتمل بر ۱۵۰۹۵ واحد مسکونی بود و تا ۹ ریشتر زلزله را تحمل می‌کرد.
سایر امکاناتی که در آن زمان در پروژه شهرک اکباتان پیش‌بینی و اجرا شد، با استانداردهای جهانی و بین‌المللی ارزیابی می‌شد و گاه از این استانداردها پیشی گرفته، فراتر رفته بود. پروژه ساخت شهرک اکباتان بقدری ارزشمند و منحصر به فرد بود که در همان زمان مجله تایم مطلبی در ستایش آن تحت عنوان «هر ساعت، یک خانه» منتشر کرد.
مالکیت شهرک اکباتان چه شد؟
بعد از انقلاب، حکم دادگاه انقلاب مالکیت شهرک اکباتان را از صاحب اصلی‌اش یعنی (رحمان گلزار شبستری) سلب کرد و شرکت عمران اکباتان مصادره شد. به گفته‌ی حسین مرعشی (رئیس دفتر هاشمی رفسنجانی در دولت ششم) علی‌رغم اینکه آقای گلزار هیچ‌گونه وام بانکی دریافت نکرده بود و هیچ شاکی خصوصی هم نداشته است، به این دلیل که آقای رحمان گلزار اقرار کرده است که تمام سرمایه‌ی ساخت شهرک اکباتان را در اختیار نداشته، و با پیش‌فروش آپارتمان‌ها سرمایه‌ی ساخت شهرک اکباتان را تامین کرده است، رای به مصادره‌ی اموال وی داده است. اموالی که فقط یک فقره‌ی آن [بنابر گفته‌ی خود رحمان گلزار] ۵۰۰ میلیون تومان سپرده بانکی بوده که با یک محاسبه‌ی ساده، با در نظر گرفتن دلار ۷ تومانی، مبلغی بیشتر از ۷۰ میلیون دلار! بوده است؛ سهام و مالکیت شرکت نوسازی و عمران اکباتان و سایر اموال مهندس گلزار هم جای خود، که موضوع اصلی بحث این مقاله نیست.
رحمان گلزار در روزهای کرونایی اوایل سال 1399 یک پیام صوتی فضای مجازی منتشر کرد و خطاب به ساکنین شهرک اکباتان صحبت‌هایی کرده بود که با گوش دادن به آن فایل صوتی، می‌توان اوج علاقه و دلبستگی این مرد به اکباتان را مشاهده کرد. (جهت مشاهده خبر مربوط به این فایل صوتی اینجا کلیک کنید.)
طی سال‌های اخیر تلاش‌هایی در راستای نام‌گذاری یکی از خیابان‌های شهرک اکباتان به نام این بزرگ‌مرد صورت گرفته بود تا بدین‌سان از زحماتش قدردانی شود و اقدامی در راستای الگو آفرینی برای جوانان انجام گرفته باشد.
رحمان گلزار شبستری پس از گذراندن یک دوره بیماری در سن 92 سالگی در فلوریدای آمریکا درگذشت تا یکی دیگر از نخبگان ایران زمینه هم در غربت از دنیا برود.
«سایت خبری 4 اکباتان» این ضایعه را به خانواده ایشان، جامعه مهندسان، معماران و ساکنین شهرک اکباتان تسلیت می‌گوید.
آیدین شیرگو
طراحی وب سایت : ایران طراح